اصفهان – شکورنیوز- بسیاری درخت «ارس » را ندیده اند یا حتی نامش هم نشنیده اند ، ارس یا همان (سرو کوهی) ، درختی دو پایه از خانواده سرو با برگ های سوزنی است که در رویشگاهش ، ارتفاعات رشته کوه های ایران رو به انقراض می رود.
پایداری طبیعت سحرانگیز رشته کوه زاگرس ، در پراکندگی ریشه های این نوع درخت است؛ ارس ، از معدود گونه های جنگلی است که در ارتفاعات زاگرس می روید و نواحی زاگرس میانی بویژه قله دنا مهمترین رویشگاه این درخت است .
در مناطق جنوبی و غربی اصفهان از جمله شهرستان سمیرم، درختان ارس سالهاست که کار نگهبانی محیط زیست این منطقه را برعهده دارند و مانع فرسایش خاک و طبیعت بکر این منطقه شده است.
هرچند خشکسالی ، صدای خروشان رودخانه ها و چشمه سارهای این عروس زیبا روی سمیرم را در قفا خوابانده ، اما ‘ چالقفایش ‘ ، تصویری زنده از شهر هزار چشمه است.
منطقه چالقفا ، قطعه ای از طبیعت بکر زاگرس در شهر سمیرم است که با درختان ارس و آب های جوشان چشمه سارها یش خو گرفته است.
این منطقه با دیوارهای سنگی اطراف تنه های زمخت و قدیمی درختان ارس ، با تنی سرسبز از گل و بوته های کمیاب و گونه های گیاهی چون جاشیر به منسوجی زربفت با رنگینه سبز تبدیل شده است که آفتاب از لابه لای قله های سربه فلک کشیده دنا این منسوج زیبای طبیعی را براق تر نشان می دهد و روح لطیف هر رهگذری را نوازش می دهد.
در کنار درختچه های سر به فلک کشیده و استوار ارس منطقه چالقفا، تیهو ها در کنار پرستو و کبک زندگی شان را مدیون این درختچه ها هستند ، آنها آواز می خوانند و به طبیعت سحرانگیز این منطقه سرزنده گی می بخشند.
این منطقه با همه طراوت و بخشندگی اش زیستگاه حیواناتی چون خرس قهوه ای، کفتار، گراز و گربه های وحشی است، اما رمز ماندگاری حیات این حیوانات ، پرندگان و گونه های گیاهی کمیاب در توسعه درخت های جنگلی این منطقه است.
یکی از دوستداران محیط زیست منطقه زاگرس که سالهاست درمعرفی این طبیعت با سازمان های مردم نهاد همکاری داشته معتقد است : برای حفظ و نگهداری این گونه ها ، فقط سازمان های دولتی نمی توانند تاثیر گذار باشند ودر این راستا دولت باید برای فرهنگ سازی از این تشکل ها کمک بگیرد.
موسی بهرامیان بر این باور است که سازمان های دولتی چون محیط زیست و منابع طبیعی که مسوولیت محافظت از گونه های گیاهی وحیات وحش را برعهده دارند می توانند با همراهی مردم طرح هایی رابرای حفظ این گونه ها اجرا کنند .
وی که با عبور از صخره های چالقفا موفق به ثبت زیباترین تصاویر حیات در دامنه های دنا شده است با گلایه افزود: وقتی درخت ارس را می بینیم ، انگار ستون هایی بر صخرهای این منطقه برافراشته شده است اما رهگذرانی ناآگاه که تنها آتش زدن درختچه ها به مذاق شان خوش است باعث از بین رفتن بخشی از طبیعت این منطقه می شوند.
یکی از کارشناسان اداره کل منابع طبیعی استان اصفهان که زمانی در سمت مسئولیت اداره منابع طبیعی سمیرم ، سالها دغدغه حفاظت از این گونه های نادر را دراین شهرستان و منطقه چالقفا داشته بر این عقیده است که خشکسالی نه تنها بر مراتع جنگلی منطقه چالقفا خسارتی وارد نکرده ، بلکه به خاطر رشد نکردن برخی گیاهان مورد نیاز بهره برداران که بواسطه خشکسالی خشک شده اند مانع ورود آنها وبویژه دامداران به این مناطق و عقب نشینی آنها شده است.
علی حسین بهرامیان گفت: در مراتع چون آب به اندازه کافی نبوده است دامداران از مراتع خارج و به ارتفاعات ومحدوده جنگلی فشار نیاورده و ما هیچگاه شاهد خسارتی بر این منطقه نبوده ایم.
وی درخت های ارس را از گونه های نادر در حال انقراض معرفی کرد وافزود: ۶۰۰ هکتار ذخیره جنگلی ارس در منطقه چالقفا ، توسط منابع طبیعی محصور شده است ، اما مساحت توده جنگل در شهرستان سمیرم که دارای پوشش ارس است به سه هزارهکتار می رسد .
بهرامیان همچنین از ۲ هزار هکتار گونه جنگلی ارس در منطقه بخش مرکزی سمیرم ، شهر ونک و قسمتی از پادنا خبرداد و گفت : در روستای سرباز و جنب رشته کوه دنا درختچه های ارس به صورت پراکنده وجود دارند اما در چالقفا این درختها محصور شد ه اند.
وی با ابراز امیدواری از بقای گونه های گیاهی واقدامات انجام شده دراین منطقه تصریح کرد : این گونه ها ی تک پایه و مادر، برخلاف سایر درختان که در مجاورت آب می پوسند، ارس مقاوم تر می شود و چون در ارتفاع هستند نه تنها خشکسالی آسیبی بر این گونه گیاهی وارد نکرده ، بلکه مقاوم تر شده اند .
این کارشناس منابع طبیعی اظهار کرد: آب به اندازه کافی در ارتفاعات توسط ریشه های این درختچه ها حفظ شده و مشکلی در این زمینه وجود ندارد، تنها کمبود اعتبار برای حصارکشی مراتع و ذخیره گاه جنگلی است که توجه مسوولان را می طلبد.
وی همچنین به طرح بلند مدت صیانت از ذخیرگاه جنگلی دراستان اصفهان اشاره کرد وگفت :این طرح اکنون در فریدونشهر اجرا می شود و در شهرستان سمیرم هنوز اجرا نشده است و انتظار می رود این طرح در حوزه زاگرس و درسمیرم اجرا شود ، با اجرای این طرح آینده خوبی را برای این منطقه رقم خواهیم زد.
وی مشخص شدن بهره برداران اجتماعی دراین طرح و ایجاد و ترمیم شغل و استعداد هایی که در این نوع از جنگل ها وجود دارد را از مزایای اجرای این طرح عنوان کرد و گفت: امیدواریم این اقدام رابه فعل در آوریم .
بهرامیان یکی دیگر از فواید حفظ جنگلهای ارس در ارتفاعات را نگه داری از آبهای زیر دست اعلام کرد و گفت:این اقدام باعث می شود چشمه ها یکنواخت بیرون بیایند و آب خوب نگهداری شود.
حرف های تامل برانگیز دوفعال منابع طبیعی ومحیط زیست، آنقدر برخاسته از احساس درونی شان است که می طلبد با توان مدیریتی قوی، موج حفاظت از منابع طبیعی ومحیط زیست را فعال کرد.
درخت ارس از جنس سرو کوهی بوده که ۴ یا ۵ گونه از این جنس در ایران شناسایی شده است و از معدود سوزنی برگان بومی و درختان ناحیه رویشی ایران است.
این درخت از غرب تا شرق در امتداد دامنه های جنوبی رشته کوه البرز و از شمال غربی تا جنوب در امتداد ارتفاعات زاگرس کشیده شده است.
چالقفا کوهی است که دشتی زیبا و سبز بربالای آن قرار دارد و در گذشته یکی از مهم ترین شکار گاه های سمیرم بوده که متاسفانه به علت شکار بی رویه حیات جانوران در آن بسیار محدود شده، ولی باز هم حیوانات وحشی مثل خرس، گرگ، شغال و حتی پلنگ در کوه های آن نواحی دیده شده است .
این طبیعت زیبا ، دارای درختان سرو کوهی و دیوار ه های سنگی و صخره های بلند و کوهستانی است که در زمستان بسیار سرد و بهار و تابستانی همیشه خنک دارد .
سمیرم نیز بعنوان اولین ذخیره گاه ارس در کشور در جوار زاگرس مرکزی و دنا با افزون بر ۵۲۷ هزار هکتار مساحت جغرافیایی، ۴۵۵ هزار هکتار عرصه ملی، مرتعی و جنگلی و ۸۱ هزار هکتار رویشگاه جنگلی بعنوان حوزه الگویی سازمان جنگل های کشور در ۱۶۰ کیلومتری جنوب اصفهان قرار دارد.
گ/۷۱۴۱/ ۶۰۲۲
سامانه پیامک : ۳۰۰۰۸۸۳۰۳۰۳۰۰۰پست الکترونیک: info@zakernews.ir